تفاوت داده، اطلاعات، دانش و خرد

داده، اطلاعات، دانش و خرد مفاهیم بنیادی  هستند که  هر شخصی به طور پیوسته با آنها سروکار دارد. در این بین دانشجویان رشته علم اطلاعات و دانش شناسی به دلیل ماهیت رشته که مبتنی بر داده و اطلاعات است به طور اخص با این مفاهیم به ویژه در طراحی پایگاه داده، مدیریت اطلاعات و مدیریت دانش روبرو می شوند. با این وجود بسیار پیش می آید که حتی دانشجویان علم اطلاعات این مفاهیم را به جای یکدیگر استفاده می کنند و یا اینکه به هنگام مواجهه با این سوال که تفاوت داده و اطلاعات و دانش در چیست نمی توانند مثالی واضح برای بیان این تفاوت ها ارائه دهند؛ به همین خاطر در نوشته حاضر برآن شدم که مفاهیم داده، اطلاعات، دانش و خرد را در قالب یک مثال ساده و قابل فهم برای همه توضیح دهم.

داده

به جدول زیر نگاه کنید شما مجموعه ای از ارقام را می بینید که هیچ معنای خاصی را به ما منتقل نمی کنند؛ به این ها داده می گویند.  

داده عبارت است از یک یا چند کاراکتر (اعداد، حروف و نشانه ها) که هیچ معنای خاصی برای ما ندارد.

اطلاعات

حال به جدول قبلی یک ردیف جدید اضافه می کنیم که نشان می دهد که هر کدام از این ارقام چه معنایی دارند. با نگاهی به جدول می فهمیم که بیمار با کد 2 دارای چربی خون 350 میلی گرم هست. این اطلاعات است.

وقتی داده ها در یک زمینه خاص قرار گرفته و معنادار شوند به آن اطلاعات گفته می شود.

حال فرض کنید یک پزشک به این اطلاعات نگاه می کند و بر اساس آموخته های قبلی و تجربیات خود می گوید که بیمار با کد 2 دارای چربی خون بالاتر از مقدار طبیعی است که این می تواند خطر سکته قلبی را در بیمار افزایش دهد. به این دانش گفته می شود.

در نتیجه وقتی اطلاعات با پیش داشته های ذهنی و تجربیات افراد ترکیب شود ما حصل آن دانش خواهد بود.

خرد

حال اگر پزشک بعد از تشخیص چربی خون بالا، رژیم غذایی خاصی را جهت کنترل و کاهش چربی خون بیمار بدهد از خرد خود استفاده کرده است. 

در واقع خرد به کارگیری دانش در جهت صحیح است.

سیر حرکت از داده به سوی خرد را می توان در قالب یک هرم نشان داد که قاعده این هرم نماینده داده و راس آن بیانگر خرد است: